Krynica-Zdrój
Krynica-Zdrój wyróżnia się wyjątkowym mikroklimatem, który wynika z jej położenia, walorów przyrodniczych, a także charakteru górskiego. Kurort znajduje się na wysokości 560-720 m n.p.m., od wschodu, zachodu i północy osłaniany jest przed wiatrem przez malownicze, porośnięte lasami wzgórza Beskidu Sądeckiego. Piękno krajobrazu, w połączeniu z obecnością złóż wód leczniczych oraz budzącą zachwyt florą, tworzy idealne otoczenie dla sanatoriów, ośrodków rehabilitacyjnych, miejsc w których można się nie tylko zrelaksować, ale również podreperować swoje zdrowie.
Legenda
Dawno, dawno temu, po karpackich borach błąkał się zraniony przez dzikie zwierzę rycerz. Był już tak słaby, że jego ciche wołanie o pomoc mogła usłyszeć tylko pogrążona w cichej modlitwie pasterka. Kiedy go odnalazła – zaczęła prosić o cud uzdrowienia Matkę Boską. Nagle wśród ciemnego lasu ukazała się jej postać – cała w jasnym świetle. Wskazała na tryskający zdrój i poleciła pasterce aby obmyła rycerza wodą ze strumienia, a gdy dziewczyna posłuchała – rycerz cudownie ozdrowiał. Od tej pory krynicki zdrój został rozsławiony jako przynoszący uzdrowienie i szczęście. Historia o cudownie ocalonym rycerzu to jedna z miejscowych legend o Krynicy-Zdroju. Ta miejscowość położona niedaleko Nowego Sącza, w malowniczej dolinie Kryniczanki, słynie z ogromnego bogactwa leczniczych wód mineralnych.
Rozwój miasteczka
Pierwszą wzmiankę o Krynicy odnajdujemy w pismach biskupa Maciejewskiego z 1547 roku. O tym, że tutejsze wody mają właściwości lecznicze zaczęto pisać już w XVIII wieku. Ale dopiero gdy region został częścią zaboru austriackiego, zaczęto prowadzić badania naukowe, które miały potwierdzić miejscowe opinie. Rząd austriacki wydelegował więc lwowskiego profesora – Józefa Dietla – aby zbadał krynickie wody. Wyniki tych badań były pomyślne i właśnie od tego momentu zaczął się rozwój Krynicy. Powstają pierwsze obiekty zdrojowe, domy dla gości, potem Stare Łazienki Mineralne, Stare Łazienki Borowinowe, Stary Dom Zdrojowy, Pijalnia Główna, Teatr Modrzewiowy. Zaczęto budować drogi, które łączyły miejscowość m.in. z Nowym Sączem i Muszyną – co dawało możliwość wygodniejszych połączeń komunikacyjnych, a co za tym idzie – więcej gości mogło przyjechać do Krynicy. Dodatkowo zaczęto sprzedawać butelkowaną wodę mineralną. Niestety dynamizm rozwoju został zahamowany przez wojny napoleońskie, postanowienia o zamknięciu zdroju itd. Zła passa trwa aż do 1856 roku, kiedy to zaczyna się kolejny etap rozbudowy miejscowości. Powstają nowe domy wczasowe, otwierane są sklepy, apteki, ujęcie zdroju zostaje zmodernizowane. Dodatkowo Krynica zyskuje opinię miejsca modnego. Bywają więc tu ludzie kultury i sztuki: Julian Tuwim, Konstanty Ildefons Gałczyński, Henryk Sienkiewicz, Jan Kiepura, Helena Modrzejewska i wielu, wielu innych. Niestety wydarzenia historyczne – dwie wojny światowe – znowu wstrzymują dalszy rozwój miasteczka. Na szczęście po zakończeniu II wojny światowej – rozbudowa Krynicy rusza pełną parą: powstają nowe sanatoria, pijalnie wód, sale koncertowe, korty tenisowe, boiska. Dzięki ciągłym inwestycjom Krynica jest najbardziej rozpoznawalnym i atrakcyjnym kurortem Sądecczyzny.
Woda, która leczy
Podstawowym bogactwem Krynicy-Zdroju są wody lecznicze. Ich powstawanie odbywa się w głębi ziemi. Kiedy woda opadowa dostaje się w szczeliny skalne, nasyca się tam dwutlenkiem węgla. Nagazowana woda rozpuszcza związki mineralne w skale i zabiera je dla siebie.
W Krynicy-Zdroju znajduje się kilkadziesiąt ujęć, z których wydobywane są wody: Zdrój Główny – stosowany głównie przy chorobach układu pokarmowego, Słotwinka – zalecana przy nerwicy, Jan – obniża poziom cholesterolu, działa moczopędnie i przeczyszczająco, Józef – stosowana przy leczeniu niedokrwistości i chorób układu moczowego, Mieczysław – pomaga w leczeniu chorób układu pokarmowego, moczowego i niedokrwistości, Tadeusz – świetnie wspomaga leczenie alergii związanych z układem pokarmowym a także nieżytu jelit i niedokrwistości, Zuber – stosowana przy schorzeniach układu pokarmowego, cukrzycy, pomaga też łagodzić skutki nadużycia alkoholu i Kryniczanka – woda na bazie Zdroju Głównego, pomagająca regulować przemianę materii i wzmacniająca układ kostny. Wszystkie wody lecznicze są hipotermalne – osiągają temperaturę od 20 do 30 stopni C. Oprócz tego rozpoznano wśród nich wody hipoosmotyczne, czyli takie których ciśnienie jest mniejsze niż ciśnienie w krwince czerwonej oraz hiperosmotyczne, w których jest wyższe. Dzięki swoim naturalnym bogactwom, Krynica rozwinęła wodolecznictwo. Leczenie wodą ma bardzo długą historię, która zaczyna się już w starożytności. Kąpiele zdrowotne jako jeden z pierwszych zalecał grecki lekarz – Asklepiades z Prusy.
Wyjątkowe miejsce
Naturalne walory miejscowości, czyli mikroklimat (znaczne różnice temperatury powietrza między dniem a nocą, duża ilość słonecznych dni, powietrze nasycone olejkami eterycznymi z drzew iglastych), oraz niesamowita roślinność tworzą idealne warunki do wypoczynku i podreperowania zdrowia. Odkrycie leczniczych właściwości tutejszych wód sprawiło, że mała wieś, położona wśród lasów Beskidu Sądeckiego, zamieniła się w jeden z najbardziej znanych kurortów w kraju. Początki krynickiego uzdrowiska sięgają przełomu XVIII i XIX wieku. Ale prawdziwy rozwój przypadł na lata 50. XIX wieku, dzięki wspomnianemu już Józefowi Dietlowi – profesorowi Uniwersytetu Jagiellońskiego, którego obecnie uważa się za ojca balneoterapii (działu lecznictwa wykorzystującego wody, gazy oraz peloidy). Dietl rozpoczął zupełnie nowy okres w istnieniu Krynicy. Pod nadzorem komisji, której przewodzi, staje się ona coraz bardziej nowoczesna, rozbudowana, no i oczywiście zyskuje coraz większą sławę. Właśnie w tym okresie (1866 rok) powstają Stare Łazienki Mineralne – jeden z najważniejszych budynków Krynicy. Z czasem przybywa infrastruktury zdrojowej: obiektów zabiegowych i sanatoriów. Leczniczej działalności w Krynicy udało się przetrwać zawieruchę dziejów (I i II wojna światowa). W czasach PRL-u miasto było modnym ośrodkiem wczasów zakładowych i celem wyjazdów sanatoryjnych. A jak to wygląda dzisiaj? Krynica to prężnie rozwijający się kurort, a w jego ofercie wyróżnia się Uzdrowisko Krynica-Żegiestów S.A. Kontynuując dawne tradycje sięgające 1793 roku Spółka jest dziś producentem naturalnej Wody Mineralnej Kryniczanka oraz wydobywa wody lecznicze: Jan, Zuber, Słotwinka (konfekcjonowane) i Józef, Tadeusz, Mieczysław (dostępne tylko w pijalniach Uzdrowiska). Posiada też zespół atrakcyjnych obiektów: Pijalnię Główną, Nowe Łazienki Mineralne, Stary Dom Zdrojowy, Nowy Dom Zdrojowy, Stare Łazienki Mineralne, Pijalnię Jana i Pijalnię Słotwinka. W budynkach Spółki oprócz dłuższych turnusów rehabilitacyjnych można skorzystać z weekendowej odnowy biologicznej – idealnej propozycji dla zabieganych i zapracowanych. Zabiegi lecznicze zapewniają relaks i poprawę zdrowia, a bogata oferta rozrywkowa sprawia, że pobyty w mieście nie są nudne. Aby urozmaicić czas ferii zimowych w Krynicy-Zdroju, Spółka od 2014 roku realizuje cykl wydarzeń kulturalnych Krynica Źródłem Kultury.
